Từ ngôi sao hy vọng của nước Mỹ, vaccine bại liệt chứa virus sống đã trở thành thảm họa, khiến hàng chục nghìn người mắc bệnh hoặc tử vong.
Bệnh bại liệt đã bị xóa sổ 99,9%. Virus này chỉ còn tồn tại trong số ít cộng đồng nghèo nhất và bị thiệt thòi nhất thế giới.
Theo Liên minh Toàn cầu về Vaccine và Tiêm chủng (GAVI), sự ra đời vaccine ngừa bại liệt là dấu mốc đặc biệt của nước Mỹ. Thử nghiệm lâm sàng khổng lồ năm 1954 cho thấy mũi tiêm do nhà khoa học Jonas Salk sáng chế đã mang tới khả năng bảo vệ 80-90% chống lại bệnh bại liệt. Vaccine cũng được cho là an toàn với người tiêm chủng.
Nó vốn dựa trên công thức virus bất hoạt do nhà nghiên cứu Jonas Salk tìm ra. Chính vì thế, nó được ngợi ca rất nhiều, kỳ vọng là “thần hộ mệnh” cứu hàng triệu trẻ em khỏi bị bại liệt, tử vong. Nhưng thành công của vaccine bại liệt do Salk điều chế lại khởi đầu bằng sự kiện mà như GAVI nhận định là "bước ngoặt kinh hoàng".
 |
| Lọ vaccine bại liệt do phòng thí nghiệm Cutter sản xuất năm 1954 |
Bức điện khẩn
Theo Reuters, ngày 12/4/1955, Chính phủ Mỹ đã cấp phép vaccine đầu tiên ngừa bệnh bại liệt ở trẻ em. Ngay lập tức, vaccine này "cháy hàng", bị nâng giá chóng mặt. Từ một mũi tiêm có giá chỉ 2 USD, nhiều gia đình phải bỏ ra 21 USD cho loạt ba mũi tiêm, tương đương gần 200 USD ngày nay.
10h30 ngày 27/4/1955, một bức điện được gửi từ văn phòng của Phòng thí nghiệm Cutter tới tất cả cơ sở y tế, cửa hàng thuốc khắp nước Mỹ. Nó có nội dung khẩn cấp: "Không được tiêm vaccine bại liệt cho bất kỳ ai. Hãy gọi điện cho bác sĩ tư vấn ngay nếu bạn đã tiêm vaccine này".
Vào thời điểm bức điện được gửi đi, 380.000 liều vaccine bại liệt đã được sử dụng, gồm 220.000 trẻ em.
Susan Pierce, 7 tuổi, ở Pocatello, Idaho, tiêm vaccine ngày 27/4/1955. Em đã chết vì bệnh bại liệt vài ngày sau khi tiêm. Trước khi qua đời, bệnh nhi phải thở bằng lá phổi bằng sắt. Anh trai của em, Kenneth cũng tiêm vaccine từ phòng thí nghiệm Cutter, nhưng may mắn thoát chết.
Nhưng đó cho phải tất cả nạn nhân của sự cố. GS Alton Ochsner, Trường Y Tulane, người sáng lập Phòng khám Ochsner ở New Orleans, đã tiêm vaccine cho cháu trai Eugene Davis. Khoảng một tuần sau, ngày 4/5/1955, đứa trẻ qua đời.
 |
| Martha Ann Murray, 2 tháng tuổi, được y tá Martha Sumner chăm sóc tại Bệnh viện St. Mary ở Tucson vào năm 1952. Bé phải sống nhờ "lá phổi sắt" từ khi vừa chào đời. |
Không chỉ một số người được tiêm vaccine bị bệnh, họ còn lây cho nhiều thành viên khác trong nhà, hàng xóm. Ngày 5/6/1955, Annabelle Nelson, 33 tuổi ở Montpelier, Idaho, chết vì bệnh bại liệt sau khi hai đứa con của cô được tiêm vaccine.
Chính phủ Mỹ đã ra lệnh thu hồi vaccine nhưng thiệt hại lớn vẫn xảy ra. Khoảng 40.000 trẻ mắc bại liệt mặc dù đã tiêm vaccine, triệu chứng gồm sốt, đau họng, nhức đầu, buồn nôn, đau cơ. Ngoài ra, 164 trẻ bị liệt nghiêm trọng, nằm bất động một chỗ vĩnh viễn do tác hại của vaccine. Thậm chí, 10 trẻ em đã thiệt mạng.
Sự kiện ngay lập tức khiến giới khoa học và người dân nước Mỹ sợ hãi. Số ca mắc nhanh chóng lan tăng lên tạo thành một đợt bùng phát dịch bại liệt trên khắp nước Mỹ. Các nhà điều tra xác định vaccine đã bị nhiễm virus bại liệt còn sống từ phòng thí nghiệm Cutter.
Năm 2005, Giám đốc Trung tâm Giáo dục về Vaccine của Bệnh viện Nhi Philadelphia, Paul A. Offit, viết cuốn sách về sự cố phòng thí nghiệm Cutter và đánh giá đây là “thảm họa sinh học tồi tệ nhất lịch sử nước Mỹ - dịch bệnh bại liệt do chính con người tạo ra”. Vị chuyên gia nhấn mạnh sức tàn phá của đợt dịch thậm chí chỉ đứng sau bom nguyên tử - thứ người Mỹ sợ hãi nhất.
Nhưng cách đó vài tháng, một nhà khoa học đã phát hiện điều bất thường trong lô vaccine bại liệt đầu tiên chuẩn bị tiêm cho người dân.
 |
| Hình ảnh của khoa Bại liệt, Bệnh viện Haynes Memorial ở Boston, vào năm 1955. Đây là nơi các bệnh nhân phải hô hấp bằng phổi nhân tạo - "lá phổi sắt" |
Sai lầm nhỏ gây hậu quả lớn
Virus bại liệt polio (poliovirus) thuộc chi virus đường ruột (enterovirus). Nó bùng phát tại Mỹ từ cuối những năm 1940. Hầu hết người Mỹ khi đó không biết rõ về loại virus này nhưng họ rất lo sợ vì số ca mắc đã lên tới hàng trăm nghìn người mỗi năm, khoảng 35.000 bệnh nhân bị liệt tứ chi.
Năm 1951, Jonas Salk, nhà nghiên cứu y sinh tại Đại học Pittsburgh, đã nhận khoản tài trợ để tìm ra loại vaccine chống lại căn bệnh này. Trong nhiều tháng, ông đã thử nghiệm tiêu diệt virus bại liệt sống bằng formadehyde cho đến khi nó không lây nhiễm nhưng vẫn cung cấp kháng thể chống lại virus.
Khi các xét nghiệm cho thấy vaccine chứa formadehyde an toàn, Salk vui mừng thông báo với vợ. Lời đồn về loại vaccine giúp chấm dứt đại dịch nhanh chóng lan xa. Công chúng kỳ vọng nhà khoa học phải sớm điều chế ra vaccine ngừa bại liệt càng sớm càng tốt.
 |
| Quy trình thiết kế nhạc nước |
 |
| Hệ thống tưới dùng pin năng lượng mặt trời |
 |
| Chọn nhà thầu lắp đặt hệ thống tưới cỏ tự động |
Sau khi ngủ dậy, cơ thể không có 4 dấu hiệu xấu thì xin chúc mừng vì gan của bạn đang hoạt động rất tốt. Lá gan đang ngầm kêu cứu khi xuất hiện một trong những triệu chứng sau đây vào buổi sáng, bạn cần chú ý nhé!
Gan là cơ quan hoạt động rất thầm lặng trong cơ thể, trừ khi nó xảy ra vấn đề nghiêm trọng còn không thì bạn sẽ rất khó nhận biết triệu chứng. Ngay cả khi xuất hiện những triệu chứng như đầy bụng, tức ngực, chán ăn, sốt cao, buồn nôn thì chúng ta cũng thường dễ chủ quan bỏ qua.
 |
| 4 dấu hiệu hiệu nhận biết về gan sau khi ngủ dậy |
 |
| Hồ cá koi đem lại hạnh phúc cho gia đình bạn |
Sắp xếp, bày trí nhà ở sao cho phù hợp với phong thủy là cả một một nghệ thuật, và dĩ nhiên nó có những quy tắc cơ bản mà bạn phải theo.
Hình dạng cơ bản của nhà ở :
Hình dạng của nhà ở, dĩ nhiên vuông vức là cát. Ngoài ra còn các phòng trong nhà, nội ngoại thất. Phòng ngủ nên lấy hình vuông vức làm chính. Phòng khách là động nên hình dạng có thể là pha trộn. Trong nhà, màu sắc đừng nhạt quá, mà nên thẫm (sẫm). Nếu tường màu nhạt, nên phối hợp với các dụng cụ gia đình màu đậm. Nếu hết thảy màu nhạt, thì con người sống ở đó sẽ sinh ra nghiêm nghị, lạnh lùng.
Đặc biệt trong vấn đề ăn uống, người Nhật không bao giờ động vào 2 món này, thế nhưng nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam lại tiêu thụ rất nhiều.
Đất nước Nhật Bản nổi tiếng với việc luôn nằm trong danh sách những quốc gia có tuổi thọ cao nhất thế giới. Đặc biệt, rất ít người dân ở quốc gia này mắc bệnh ung thư . So với các quốc gia trong khu vực châu Á, tỉ lệ mắc ung thư của Nhật Bản tương đối thấp nhờ họ có nguyên tắc sống rất lành mạnh.
Một số loại vắc xin có tác dụng 5-10 năm thậm chí bảo vệ trọn đời cho một người khỏi nhiễm bệnh. Nhưng vắc xin Covid-19 thì không.
Vắc xin sởi bảo vệ trọn đời cho 96% số người được tiêm, vắc xin thủy đậu bảo vệ bạn từ 10 tới 20 năm và các mũi tiêm phòng uốn ván kéo dài tác dụng một thập kỷ.
 |
| Khoảng thời gian có tác dụng cao của các loại vắc xin |
Trong khi đó, nhiều nước đang xem xét phê duyệt tiêm nhắc lại cho những người trưởng thành vừa mới chỉ tiêm vắc xin Covid-19 được 6-8 tháng.
Mục tiêu của vắc xin Covid-19 là cung cấp khả năng bảo vệ, tránh nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng hoặc tử vong.
Giáo sư sinh học Rustom Antia, Đại học Emory (Mỹ), người nghiên cứu các phản ứng miễn dịch, cho biết: “Một loại vắc xin thực sự tốt sẽ giúp bạn không bị mắc bệnh ngay cả khi tiếp xúc với virus. Nhưng không phải tất cả các loại vắc xin đều lý tưởng".
 |
| Phun nước nghệ thuật |
Ba cấp độ bảo vệ bao gồm bảo vệ đầy đủ chống lại nhiễm bệnh và lây truyền; bảo vệ chống lại bệnh trở nặng và lây truyền; hoặc chỉ bảo vệ chống lại bệnh nghiêm trọng.
Hiệu quả phụ thuộc vào cường độ của phản ứng miễn dịch mà vắc xin tạo ra, tốc độ suy giảm của các kháng thể, virus hoặc vi khuẩn có xu hướng đột biến hay không và cơ quan bị nhiễm bệnh.
Ngưỡng bảo vệ là mức độ miễn dịch đủ để không bị ốm.
Giáo sư Mark Slifka, Đại học Khoa học & Sức khỏe Oregon cho biết: “Về cơ bản, đó là mức độ kháng thể hoặc kháng thể trung hòa trên mỗi ml máu”.
 |
| Thiết kế hệ thống tưới tự động |
Ngưỡng 0,01 IU/ ml đã được xác nhận đối với bệnh uốn ván vào năm 1942 khi hai nhà nghiên cứu người Đức cố tình phơi nhiễm để kiểm tra những phát hiện của nghiên cứu trên động vật trước đó.
Ngưỡng đối với bệnh sởi đã được xác định vào năm 1985 sau khi một ký túc xá đại học phơi nhiễm với căn bệnh này ngay sau đợt truyền máu. Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra nồng độ kháng thể trong máu của sinh viên hiến tặng. Họ xác định 0,02 IU/ml là mức cần thiết để ngăn ngừa nhiễm sởi.
Với những bệnh trên, mức độ phản ứng với vắc xin kết hợp với tốc độ phân hủy của kháng thể tạo ra các phản ứng miễn dịch bền vững: Các kháng thể với bệnh sởi suy giảm chậm. Kháng thể uốn ván suy giảm nhanh hơn, nhưng vắc xin khiến cơ thể sản sinh ra nhiều hơn mức cần thiết, bù đắp cho sự suy giảm.
 |
| Vòi phun nước 6 tia |
Giáo sư Slifka nói: “Chúng ta đã xác định được ngưỡng bảo vệ với bệnh uốn ván, bạch hầu và sởi. Bạn theo dõi sự suy giảm kháng thể theo thời gian và nếu bạn biết ngưỡng bảo vệ, bạn có thể tính toán độ bền của vắc xin. Với Covid-19, chúng ta không biết điều đó".
Trong lịch sử, các loại vắc xin hiệu quả nhất đã sử dụng virus sao chép, tạo ra khả năng miễn dịch suốt đời như sởi.
Các loại vắc xin không dùng virus sao chép và vắc xin dựa trên protein (uốn ván) dễ phai nhưng hiệu quả của chúng có thể được nâng cao khi có chất bổ trợ giúp tăng cường mức độ của phản ứng. Đó là vắc xin ngừa uốn ván và viêm gan A.
Vắc xin Johnson & Johnson và AstraZeneca sử dụng vector virus không sao chép và không chứa chất bổ trợ. Vắc xin Pfizer và Moderna dùng công nghệ mRNA, không chứa bất kỳ loại virus nào.
Câu chuyện còn phức tạp hơn khi virus đột biến để thoát khỏi phản ứng miễn dịch của cơ thể.
Theo Tạp chí Y khoa Anh, các yếu tố gây bệnh sởi, quai bị, rubella và thủy đậu hầu như không đột biến. Trong khi đó, virus SARS-CoV-2 có nhiều biến thể.
 |
| Lắp đặt đài phun nước |
Tiến sĩ Slifka nhận định: “Điều đó làm cho hoạt động của vắc xin trở nên phức tạp hơn. Theo thời gian, bạn phải theo đuổi nhiều mục tiêu. Virus gây cảm cúm cũng đột biến. Chúng tôi sản xuất các loại vắc xin mới mỗi năm sao cho phù hợp nhất với chủng cúm hiện hành”.
Thuốc chủng ngừa cúm có thể bảo vệ cơ thể trong ít nhất sáu tháng.
Trong tương lai, vắc xin Covid-19 sẽ được cập nhật để chống lại các biến thể của virus. Thế hệ vắc xin tiếp theo có thể tập trung vào tăng cường khả năng miễn dịch ở các bề mặt ẩm ướt của mũi và phổi.
Trong thời gian chờ đợi, để tránh virus lây lan, có thể cần mũi tiêm nhắc lại.
Bộ Y tế cho phép các địa phương tự quyết định việc rút ngắn khoảng cách 2 mũi tiêm vaccine AstraZeneca, song phải dựa trên khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và nhà sản xuất.
Trong công văn ngày 20/9, Bộ Y tế yêu cầu các Sở Y tế địa phương cần căn cứ khuyến cáo của WHO, hướng dẫn của nhà sản xuất và Bộ Y tế về tiến độ tiêm chủng, hiệu lực bảo vệ khi tiêm mũi 2, để tham mưu UBND tỉnh, thành phố về khoảng cách giữa 2 mũi tiêm vaccine AstraZeneca.
 |
| Tiêm vaccine AstraZeneca tại TP HCM |
Vắc xin Nano Covax của Công ty cổ phần sinh học dược Nanogen được đảm bảo tính an toàn, sinh miễn dịch, ước tính hiệu quả bảo vệ đủ căn cứ chuyển hồ sơ đề nghị xem xét cấp phép.
Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh quốc gia cho biết qua theo dõi 7 ngày sau tiêm mũi 1 của 11.430 người tình nguyện; 7 ngày sau tiêm mũi 2 của 5.785 người tình nguyện, Nano Covax đạt yêu cầu về tính an toàn trong ngắn hạn tính đến thời điểm này.
 |
| Nghiên cứu và phát triển vắc xin Nano Covax |
